کارگزاری بورس چیست؟

کارگزاران اشخاص حقوقی هستند که به نمایندگی از طرف مشتریان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار و کالا و یا اوراق مبتنی بر کالا و ارائه سایر خدمات در بازار سرمایه به مشتریان می‌نمایند. انجام فعالیت کارگزاری نیازمند کسب مجوز تاسیس و فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار و عضویت در کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و بورس مربوطه است.

کارگزاران مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس اوراق بهادار دریافت کرده‌اند. در حقیقت آنها واسطه بین خریدار و فروشنده سهام را ایفا می کنند.. کارگزاران دستورهای خرید و فروش را از مشتریان تحویل گرفته و آن را به منظور انجام معامله، وارد سیستم معاملات می‌کنند.

کارگزاران بورس، پس از آزمون‌های متعدد و تخصصی و پس از طی مراحل مختلف، موفق به کسب مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار می‌شوند.

وظایف کارگزاران

معاملات در بورس اوراق بهادار: شامل ارائه خدمات خرید و فروش سهام، حق تقدم سهام و اوراق مشارکت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به مشتریان.

معاملات آتی سهام در بورس اوراق بهادار: شامل انجام معاملات آتی سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار به مشتریان.

مشاور پذیرش در بورس اوراق بهادار: شامل ارائه مشاوره به شرکت متقاضی پذیرش در بورس اوراق بهادار در خصوص فرآیند پذیرش و ارائه مدارک و مستندات مربوطه به عنوان نماینده متقاضی به بورس و هیات پذیرش.

مشاور عرضه در بورس اوراق بهادار: ارائه مشاوره در خصوص انتشار و عرضه اوراق بهادار به شرکت-های پذیرفته شده در بورس.

معاملات محصولات فلزی در بورس کالای ایران: ارائه خدمات خرید و فروش کلیه فلزات پذیرفته شده در بورس کالای ایران به مشتریان.

معاملات محصولات نفت و پتروشیمی در بورس کالای ایران: ارائه خدمات خرید و فروش کلیه محصولات نفت و پتروشیمی پذیرفته شده در بورس کالای ایران به مشتریان.

معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران: ارائه خدمات خرید و فروش کلیه محصولات کشاورزی پذیرفته شده در بورس کالای ایران به مشتریان.

معاملات سیمان در بورس کالای ایران: ارائه خدمات خرید و فروش سیمان در بورس کالای ایران به مشتریان.

معاملات آتی در بورس کالای ایران: انجام معاملات آتی بر روی اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده در بورس کالای ایران.

مشاور پذیرش در بورس کالای ایران: ارائه مشاوره به متقاضی در خصوص فرآیند پذیرش و عرضه کالا در بورس کالای ایران.

معاملات در فرابورس: شامل ارائه خدمات خرید و فروش سهام، حق تقدم سهام و اوراق بدهی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس به مشتریان.

مشاور پذیرش در فرابورس که شامل ارائه مشاوره به شرکت متقاضی پذیرش در فرابورس در خصوص فرآیند پذیرش و ارائه مدارک و مستندات مربوطه به عنوان نماینده متقاضی به بورس و هیات پذیرش می‌شود.

مشاور عرضه در فرابورس که شامل ارائه مشاوره در خصوص انتشار و عرضه اوراق بهادار به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌شود.

معاملات آنلاین یا بر خط که شامل ارائه خدمات انجام خرید و فروش سهام، حق تقدم سهام و اوراق بدهی پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس به صورت برخط (Online) و مستقیم توسط مشتریان از طریق اینترنت می‌شود.

سبدگردانی: خرید و فروش اوراق بهادار (اعم از اوراق بهادار پذبرفته شده در بورس و فرابورس) برای مشتریان به منظور کسب انتفاع آنان.

مشاور سرمایه گذاری: ارائه مشاوره به مشتریان در خصوص خرید و فروش اوراق بهادار (اعم از اوراق بهادار پذبرفته شده در بورس و فرابورس.

پردازش اطلاعات مالی: ارائۀ اطلاعات مربوط به ورقۀ بهادار، معامله، سفارشات خرید و فروش و ناشر ورقه بهادار به مشتریان.

 تعهد پذیره نویسی: انجام تعهد خرید اوراق بهاداری که ظرف مهلت «پذیره‌نویسی« به‌فروش نرسیده است.

شرکت‌های کارگزاری

کارگزاری‌ها، بنگاه‌های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام توسط آنان صورت می‌گیرد. کارگزاری‌ها در این خرید و فروش‌ها، به نمایندگی از خریداران یا فروشندگان سهام، معامله انجام می‌دهند و در ازای آن حق‌العمل یا حق کارگزاری دریافت می‌کنند.

خرید و فروش در بورس اوراق بهادار، تحت ضوابط خاصی صورت می‌گیرد. تأسیس شرکت کارگزاری یا اشتغال در آن‌ها، مستلزم پذیرفته شدن در آزمون‌های کارگزاری است. کارگزاری‌ها علاوه بر خرید و فروش سهام به نمایندگی از سهامداران می‌توانند وظایف دیگری مانند آموزش سهامداران، مشاوره سرمایه‌گذاری و بازارگردانی را نیز بر عهده بگیرند.

افرادی که در شرکت های کارگزاری مشغول به فعالیت می‌باشند، افرادی خبره، با تجربه و آشنا به مسایل مالی هستند که نسبت به شرایط اقتصادی، بازار اوراق بهادار و بازار کالاهای مختلفی که معامله می شود شناخت دارند و با تسلط خود بر قوانین و مقررات می توانند بهترین اقدام به‌منظور خرید و فروش اوراق بهادار و کالا در تالار معاملات بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس را برای مشتریان انجام دهند.

از آنجائی‌که فعالیت کارگزاری دارای حساسیت ویژه بوده و کلیه سرمایه‌گذاران از طریق شرکت‌های کارگزاری اقدام به خرید و فروش می‌کنند. لذا شرایط و مقرراتی بر مدیران و پرسنل شرکت‌های کارگزاری حکم فرماست. صلاحیت حرفه‌ای کلیه اعضای هیات مدیره و مدیر عامل شرکت‌های کارگزاری می‌بایست قبل از قبول سمت، به تائید سازمان بورس برسد که به این منظور صلاحیت‌های علمی، تجربی، عمومی و تحصیلی متقاضیان بررسی می‌‌شود.

کلیه معاملات شرکت‌های کارگزاری توسط معامله گران آن‌ها انجام می‌پذیرد. این معامله‌گران می‌بایست دارای گواهی‌نامه حرفه‌ای بوده که دارا بودن این‌گواهی نامه‌ تسلط آن‌ها را بر مباحث علمی مورد نیاز و قوانین و مقررات نشان می‌دهد. سایر افرادی که در سمت‌های مهمی در شرکت‌های کارگزاری فعالیت می‌نمایند بسته به نیاز آن‌ها به توانمندی‌های علمی و مقرراتی خاص، موظف به اخذ گواهی‌نامه حرفه‌ای مربوطه هستند.

وظایف شرکت‌های کارگزاری

سرمایه‌گذاری و خدمات کارگزاری: این بخش شامل خرید و فروش اوراق بهادار پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار به‌نمایندگی از طرف اشخاص و یا به حساب خود، ذیره‌نویسی اوراق بهادار پذیرفته‌شده در بورس، اداره امور سرمایه‌گذاری‌ها به نمایندگی از طرف اشخاص و بازارگردانی اوراق بهادار است.

خدمات مالی: این قسمت نیز شامل ارائه مشاوره و راهنمایی به شرکت‌ها به‌منظور نحوه عرضه سهام آنها برای فروش در بورس اوراق بهادار، راهنمایی شرکت‌ها درمورد روش‌های افزایش سرمایه و نحوه عرضه‌ سهام و سایر اوراق بهادار برای فروش در بورس «کارگزار» موسسه‌ یا شرکتی است که با مجوز سازمان بورس به نمایندگی از طرف اشخاص و یا به حساب خود حسب مورد و براساس قوانین و مقررات مربوط، به دادوستد اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس و سایر خدمات کارگزاری می‌پردازد.

کارگزاری از طریق واحدی که «شعبه» نام دارد به ارائه خدمات به سرمایه‌گذاران می‌پردازد. این شعبه در شهری واقع شده است که سازمان بورس در آن شهر تالار دارد. تالارهای اختصاصی «کارگزار» نیز شعبه تلقی می‌شود.

بازار خبر نوشت: همچنین شرکت‌های کارگزاری برای فراهم آمدن دسترسی کلیه سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه با تاسیس شعبه، دفتر، نمایندگی و یا تالار معاملات اختصاصی در تهران و سایر شهرستان‌ها خدمات خود را به سرمایه گذاران ارائه می کنند. در هریک از این دفاتر ممکن است خدماتی نظیر پذیرش سفارش مشتریان در بورس ها، بازارهای خارج از بورس، پذیرش معاملات آتی کالا و اوراق بهادار و پذیرش درخواست های صدور و ابطال واحدهای صندوق سرمایه گذاری انجام پذیرد.

در ضمن اکثر شرکت های کارگزاری با ارائه خدماتی نظیر انجام معاملات اینترنتی و یا معاملات برخط بدون نیاز به حضور مشتریان در دفاتر خود به آنها خدمات ارائه می‌کنند.